Jak rozpoznać depresję?

„Smutna” choroba

Depresja to choroba, która objawia się utrzymującym się przez dłuższy okres obniżeniem nastroju, zmniejszeniem energii i aktywności oraz utratą zainteresowania wszelkimi czynnościami, nawet tymi sprawiającymi do tej pory przyjemność. Do jej objawów zaliczyć można również wzrost lub spadek wagi związane ze wzmożonym apetytem lub jego brakiem, problemy ze snem lub nadmierna senność, ciągłe uczucie zmęczenia, problemy z koncentracją, spadek poczucia własnej wartości, poczucie bezsensu życia i świata, zobojętnienie, spadek libido, izolacja i zanik relacji z najbliższymi, myśli o śmierci i samobójstwie. 

Źródła choroby 

Depresja może mieć różnorodne źródła, zarówno o charakterze zewnętrznym, jak i wewnętrznym. Do czynników wywołujących chorobę można zaliczyć: 

• przyczyny biologiczne związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego,
• przyczyny genetyczne mianowicie występowanie tego zaburzenia w poprzednich pokoleniach w rodzinie,
• przyczyny psychologiczne, czyli posiadanie predyspozycji do zachorowania, takich jak: nadwrażliwość, nieumiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, skłonność do rozpamiętywania negatywnych wydarzeń z przeszłości,
• przyczyny społeczne, do których zaliczają się bezrobocie, trudna sytuacja finansowa,
• przyczyny zewnętrzne – wydarzenie z dzieciństwa, ciężkie przeżycie, zwłaszcza utrata bliskiej osoby.

Na rozwój choroby wpływ mogą mieć również przebyte choroby, np. choroba wieńcowa, cukrzyca, stan po udarze mózgu, choroba nowotworowa, niedoczynność tarczycy. Depresja często ujawnia się również na określonych etapach życia. np. po porodzie czy w czasie menopauzy. 

Rodzaje depresji 

Dokonanie jasnej typologii i wyznaczenie wyraźnych granic pomiędzy różnymi odmianami depresji jest sprawą nastręczającą pewne trudności. Bez klasyfikacji trudno się jednak obejść toteż na potrzeby tego artykułu warto wspomnieć choć o odmianach najważniejszych i najczęściej wymienianych w poszczególnych opracowaniach naukowych, mianowicie depresji reaktywnej, endogennej, poporodowej i sezonowej. 

Depresja endogenna zwana również kliniczną, ciężką lub właściwą ma swoje źródło w czynnikach wewnętrznych, a dokładnie w zaburzeniach funkcjonowania mózgu, choć bodźcem, który ją aktywuje może być również traumatyczny czynnik zewnętrzny. Wywołuje ona zarówno głębokie zaburzenia psychiczne (poczucie winy za całe zło świata, myśli samobójcze i skłonność do ich realizacji), jak i fizyczne (człowiek nie ma siły, by wykonać najprostsze czynności), toteż wymaga bezwzględnego leczenia psychiatrycznego farmakologicznego, a w skrajnych przypadkach również klinicznego. 

Depresja reaktywna to zaburzenia będące reakcją na konkretne wydarzenie życiowe, np. śmierć członka rodziny, rozstanie z narzeczonym. Trwa ona zazwyczaj krócej niż typowa depresja kliniczna, a jej przebieg jest łagodniejszy. Dużą rolę przy tej odmianie choroby odgrywa psychoterapia i wsparcie ze strony rodziny. O depresji poporodowej mówimy wówczas kiedy zmęczenie psychiczne i fizyczne, które towarzyszy niemal każdej kobiecie nawet do sześciu tygodni po wydaniu na świat pociechy zaczyna się niebezpiecznie wydłużać i nabiera znamion chorobowych. 

Depresji poporodowej towarzyszy ciągły smutek, wyczerpanie fizyczne, które utrudnia lub nawet uniemożliwia wykonywanie codziennych domowych obowiązków i zajmowanie się dzieckiem i sobą, częsty płacz bez powodu a także napady lęku i paniki. 

Depresja sezonowa to zaburzenia pojawiające się w okresie jesienno-zimowym i spowodowane najprawdopodobniej niedostatkiem światła słonecznego. Jej objawy to stan przygnębienia, brak energii, drażliwość, senność, problemy  koncentracją, poczucie beznadziei. 

Leczenie 

W zależności od odmiany depresji lekarz dobiera pacjentowi najwłaściwszą i najskuteczniejsza formę terapii. W przypadku depresji klinicznej najlepiej sprawdzają się leki przeciwdepresyjne (tymoleptyki), których zadaniem jest poprawa przewodnictwa synaptycznego poprzez zwiększenie ilości neuroprzekaźników w mózgu. Leczenie farmakologiczne trwa co najmniej sześć miesięcy i bardzo często wspierane jest przez psychoterapię. W leczeniu depresji stosuje się również fototerapię lub sen.